Cykl wykładów „Granice starożytności”

Stowarzyszenie Na Rzecz Popularyzacji Kultury Antycznej „Hellas et Roma” wraz z MSHM w Pruszkowie zaprasza na cykl nowych, autorskich wykładów „Granice Starożytności”.

W comiesięcznych spotkaniach przybliżymy różne aspekty Starożytności : społeczne, gospodarcze i kulturowe. Przyjrzymy się granicom: tym na mapie i tym w ludzkich umysłach. Będziemy badać obszary liminalne, miejsca gdzie przenikały się różne światy. Spojrzymy na Antyk oczyma starożytnych oraz współczesnych – będzie to okazja do odkrycia, w jaki sposób przenika on do popkultury, inspirując filmy, książki i sztukę.

W czasie naszych spotkań przemierzymy pokryte mocarnymi lasami przestrzenie dawnej Germanii, zaglądając w twarz ludom, które Rzymianie określali jako barbarzyńców. Poznamy świat fantastycznej wyobraźni starożytnych oraz ich koncepcje przenikania się sfery doczesnej i sacrum. Odwiedzimy piaski rzymskich aren, gdzie tysiące gladiatorów walczyły na śmierć i życie w imię rozrywki. Przy tej okazji postaramy się spojrzeć szerzej na zjawisko gladiatury w okresie Cesarstwa i dalsze życie legendy Spartakusa. Przeniesiemy się także do wojskowych fortów rozsypanych na przestrzeni tysięcy kilometrów, jakie zabezpieczała armia rzymska okresu Cesarstwa, poznając jej organizację, struktury dowódcze oraz rutynę życia szeregowego legionisty. Na koniec zagłębimy się w fascynujący temat wykonywania i odczuwania muzyki przez starożytne ludy Morza Śródziemnego. Nie poprzestaniemy jednak na badaniu samej kultury – poznamy także bardziej przyziemne aspekty życia w starożytności, odwiedzając rzymskie domy, uliczne kuchnie, koszary gladiatorów czy obozy legionistów strzegących rzymskich granic.

Wykładom towarzyszą pokazy przy użyciu pieczołowicie zrekonstruowanych ubrań, narzędzi, instrumentów oraz ekwipunku.

Wstęp wolny.

Program

Wszystkie wykłady odbywają się w soboty o godzinie 16:00 w Muzeum.

Temat: Gladiatura

Styczeń 11.01.2025

„Spartakus- długie trwanie legendy”

Przyjrzymy się osobie Spartakusa – przywódcy powstania niewolników przeciw Republice Rzymskiej. Od krwawego końca powstania minęły już ponad dwa tysiąclecia. Razem prześledzimy dzieje jego długo trwającej legendy. W jaki sposób opisywali go i odbierali historycy antyczni? Jaka była recepcja jego postaci w czasach późniejszych?
Sprawdzimy też, jakie postacie historyczne i organizacje nawiązywały do imienia Spartakusa – i ile było w tym rzeczywistej chęci zrozumienia jego celów. Przyjrzymy się również wyobrażeniom Spartakusa w dziełach kultury – także tej w wydaniu pop. Jego postać pojawiała się na deskach teatrów, kartach powieści oraz na kinowych i telewizyjnych ekranach. Odcisnęły one swoje piętno na ogólnym wizerunku słynnego gladiatora. Odpowiemy na pytanie, ile jeszcze zostało w nim z historycznego Spartakusa.

Luty 22.02.205

„Krwawe piaski areny. Gladiatorzy jako element rzymskiej kultury”

Temat: Świat starożytnej wyobraźni

Marzec 15.03.2025

„Wśród germańskich wróżb”

Kwiecień 26.04.2025

„Monstrositas. Wyobrażenia fantastycznych stworzeń w kulturach antycznego Morza Śródziemnego”

Temat: Wojna

Maj 24.05.2025

„Nagie ich piersi i boki. Nagość bojowa wojowników Barbaricum”

Czerwiec 1.06.2025

„Szprychy wojennej machiny – o oddziałach specjalistycznych armii rzymskiej”

Temat: Codzienność i duchowość

Lipiec 5.07.2025

„O kuchni starożytnej”

Sierpień 23.08.2025

„Commilitiones. Mikroświat rzymskiego legionisty”

Temat: Komunikacja i wiedza

Wrzesień 13.09.2025

„Floty rzeczne i żegluga śródlądowa w Imperium”

Październik 10.10.2025 UWAGA! ZMIANA DATY!

„Salutare. Z historii gestu w starożytnym Rzymie”

Temat: Świat starożytnych dźwięków

Listopad 15.11.2025

„Śpiewaj Muzo  – opowieść o instrumentach i muzyce w Antyku wraz z pokazem melorecytacji”

Grudzień 13.12.2025

„Dźwięki Marsa – o muzyce i jej miejscu na antycznym polu bitwy”

Wszystkie wykłady będą transmitowane na żywo.

Hellas et Roma

Stowarzyszenie Na Rzecz popularyzacji Kultury Antycznej Hellas et Roma od 2001 roku, na różnych polach aktywności, z niesłabnącą energią, poświęceniem i zaangażowaniem jego członków konsekwentnie propaguje, popularyzuje i przybliża epokę, której miano brzmi dumnie jego nazwie.

Powstało ono spontanicznie w gronie studentów, doktorantów i pracowników Zakładu Historii Starożytnej UMCS w Lublinie, grupie prawdziwych miłośników i fascynatów antyku.

Od samego początku celem Stowarzyszenia było poznawanie i w możliwie jak najbardziej spektakularnej, plastycznej i prostej jednocześnie formie popularyzowanie tego okresu historycznego, który w perspektywie niezmiennych ocen stanowi korzenie współczesnej cywilizacji europejskiej. Wartościowanie to przybiera jednak na ogół formę nie podlegającego argumentowaniu i dowodzeniu aksjomatu, albo sprowadza się do opinii wręcz standardowych, obiegowych, lakonicznych. Te najbardziej znane w praktyce stają się mało przekonujące, zaś te poważne i naukowe wydają się właściwe jedynie wąskiemu gronu badaczy i specjalistów. Członkowie Stowarzyszenia zdecydowali się zatem, aby poprzez swoją działalność tym pierwszym nadawać barw i żywotności, te drugie zaś wyjaśniać i opisywać najprostszymi z możliwych sposobów.

Złotym środkiem w realizacji tego celu stały się ciekawe i oryginalne inicjatywy polegające głównie na wykorzystaniu metod archeologii eksperymentalnej. Ta relatywnie młoda w łonie archeologii subdyscyplina opiera się na poznawaniu odległej rzeczywistości historycznej metodą prostych niekiedy doświadczeń /najczęściej sprowadzają się one do wykonywania w zgodzie z posiadaną wiedzą źródłową rozmaitych rekonstrukcji ze sfery życia materialnego antyku, aby z ich pomocą odpowiadać na szereg wbrew pozoru istotnych pytań dotyczących starożytności – zwykle przemilczanych w „poważnych” tekstach literackich problemów/. Nie o samą naukę i poważne badania /są one na ogół drogie i nie zawsze przynoszą „oszałamiające” rezultaty/ w gruncie rzeczy jednak chodzi i ta sfera nie jest jakby priorytetem funkcjonowaniu Stowarzyszenia. Wspomniane „rezultaty” są jednak z natury spektakularne /wypaloną w glinie lampkę oliwną można wypełnić oliwą i zapalić dowodząc w ten sposób jej „cywilizacyjnej” wyższości nad kopcącym, prymitywnym łuczywem / i w doskonały sposób nadają się do popularyzowania antyku. Można je pokazać, dać do ręki itd., uciekając tym samym od akademickiego teoretycznego wykładu. Najprościej powiedzieć można, iż w efekcie poznanie antyku przybiera zupełnie inny wymiar i formę poprzez zaangażowanie w tym oryginalnym procesie poznania tych zmysłów, których wykorzystanie w tradycyjnych formach „eksploracji historycznej” jest po prostu niemożliwe /dym lampki oliwnej, tak jak i płonącego kadzidła wystarczy powąchać, zrekonstruowane sandały przymierzyć a smakołyków kuchni śródziemnomorskiej spróbować/. Jeśli towarzyszy temu adekwatny i roztropny komentarz i wyjaśnienia, to wielce egzotyczna przygoda z antykiem przynosi zupełnie fantastyczne efekty w odniesieniu do tradycyjnych form prezentowania tej epoki. Stowarzyszenie w przeciągu ostatniej dekady aktywnie uczestniczyło oraz organizowało  szereg imprez historycznych na terenie Polski oraz całej Europy. Obecnie realizuje ponad 18 projektów naukowych, zrzesza 80 osób z całej Polski.