Jednym z aspektów naukowej działalności Muzeum są prowadzone od momentu jego powstania archeologiczne badania wykopaliskowe. Większość prac skupia się na rozległych osadach hutniczych Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego, ale badane są również stanowiska o innym charakterze, jak cmentarzyska i mniejsze osady mieszkalne. Poniżej znajduje się krótka charakterystyka wybranych stanowisk archeologicznych badanych przez zespół Muzeum.
BISKUPICE, pow. pruszkowski
Osada hutnicza kultury przeworskiej funkcjonująca od drugiej połowy II w. p.n.e. do pierwszej połowy III w. n.e. Łącznie odsłonięto powierzchnię ponad 31 500 m2 i odkryto pozostałości po 3689 piecach dymarskich. Całość produkcji jest szacowana na ok. 5000 pieców. Obok pozostałości po wytopie żelaza znaleziono też inne obiekty związane z funkcjonowaniem tu zarówno osady produkcyjnej, jak i mieszkalnej. Odkryto m.in.: paleniska, piece wapiennicze, prażalnie rudy oraz studnie, obiekty mieszkalne, magazyny zbożowe, pracownie obróbki bursztynu i pochówki końskie. Poza osadą hutniczą zarejestrowano tu również niewielkie cmentarzysko kultury łużyckiej oraz ślady osadnictwa od epoki kamienia po okres wczesnego średniowiecza.
BRWINÓW, pow. pruszkowski
Osada hutnicza kultury przeworskiej funkcjonująca od drugiej połowy II w. p.n.e. do pierwszej połowy III w. n.e. Łącznie przebadano powierzchnię ponad 5250 m2 i odkryto pozostałości po 1390 piecach dymarskich. Całość produkcji jest szacowana na co najmniej kilka tysięcy pieców. Obok nich zarejestrowano inne obiekty związane z funkcjonowaniem osady, takie jak: studnie, obiekty o charakterze gospodarczym i mieszkalnym, pracownię kowalską i wędzarnie. Poza znaleziskami związanymi z osadą hutniczą odkryto tu również ślady osadnictwa datowanego od epoki kamienia po okres wczesnego średniowiecza.
KLESZEWO, pow. pułtuski
Wielokulturowe stanowisko archeologiczne badane przez Stefana Woydę w latach 1964–1972. Przebadano wówczas teren ok. 6700 m2 i odkryto blisko 1100 obiektów. Gros z nich stanowią groby kultury przeworskiej i wielbarskiej datowane od młodszego okresu przedrzymskiego po okres wędrówek ludów (II w. p.n.e. – IV w. n.e.). Poza tym odsłonięto pozostałości po osadzie z epoki brązu, związanej z kulturami trzciniecką i łużycką, oraz niewielkie cmentarzysko z okresu wczesnego średniowiecza.
Osada kultury przeworskiej z pierwszych wieków naszej ery. Odkryto tu kilka tysięcy obiektów archeologicznych, w tym: paleniska kamienne związane – jak się wydaje – z działalnością kowalską, budynki mieszkalne i jamy produkcyjne. Poza osadnictwem z okresu wpływów rzymskich na stanowisku zarejestrowano również materiały wskazujące na jego użytkowanie od epoki brązu po wczesne średniowiecze.
MILANÓWEK-FALĘCIN, pow. grodziski/pruszkowski
Osada hutnicza kultury przeworskiej funkcjonująca od drugiej połowy II w. p.n.e. do pierwszej połowy II w. n.e. Odkryto tu liczne obiekty związane z funkcjonowaniem osady, w tym pozostałości po ok. 1500 piecach dymarskich. Poza nimi znaleziono: paleniska, piece wygrzewcze, jedną studnię oraz obiekty o charakterze gospodarczym i mieszkalnym, w tym budynek z pozostałościami pieca, do którego konstrukcji użyto – oprócz kamieni i gliny – fragmentów kloców żużla. W obrębie budynku znaleziono: liczne fragmenty naczyń, kości zwierzęce oraz dwa ciężarki tkackie. Poza znaleziskami związanymi z funkcjonowaniem tu osady hutniczej odkryto też ślady osadnictwa datowanego od epoki kamienia po okres wczesnego średniowiecza.
MŁOCHÓW, pow. pruszkowski
Osada hutnicza kultury przeworskiej funkcjonująca od I do IV w. n.e. Łącznie odsłonięto obszar o powierzchni 38 670 m2, badano go w latach 2004–2005. Zarejestrowano pozostałości 1297 obiektów, w tym 224 pieców dymarskich. Znaleziono też związane z funkcjonowaniem osady: paleniska, ziemianki i jamy o charakterze gospodarczym. Najciekawszym znaleziskiem jest piec do wypału ceramiki obtaczanej. To jedyny tego rodzaju obiekt na Mazowszu, datowany jest na połowę III w. n.e. Wewnątrz pieca odkryto fragmenty ceramiki o różnym stopniu wypalenia. Szacuje się, że podczas ostatniego wypału do pieca trafiło około 28 naczyń. Poza tym odkryto relikty zabudowy mieszkalnej datowanej na okres nowożytny, od XVI do XIX w. Znalezione materiały sugerują, że pierwsze – najprawdopodobniej drewniane – zabudowania „dworu” uległy gwałtownemu zniszczeniu na przełomie XVI i XVII w., być może podczas potopu szwedzkiego. Z tego okresu pochodzi jeden pochówek ludzki oraz liczne jamy ze szczątkami zwierząt.
PRUSZKÓW-REGUŁY, pow. pruszkowski
Osada hutnicza kultury przeworskiej funkcjonująca od drugiej połowy II w. p.n.e. do II w. n.e. Łącznie przebadano powierzchnię ponad 14 600 m2 i odkryto pozostałości po 449 piecach dymarskich. Poza nimi zarejestrowano inne obiekty związane z funkcjonowaniem osady, takie jak: paleniska, piece wygrzewcze, jedną studnię, obiekty o charakterze gospodarczym i mieszkalnym oraz groby zwierzęce. Poza materiałami z okresu wpływów rzymskich na stanowisku znaleziono również ślady użytkowania tego miejsca od okresu neolitu po wczesne średniowiecze.
ZABORÓW, pow. warszawski zachodni
W 1987 r. student archeologii na Uniwersytecie Warszawskim odkrył tu pozostałości zniszczonego grobu, w tym fragmenty malowanego naczynia szklanego. Jeszcze w tym samym roku zespół MSHM pod kierownictwem Stefana Woydy przeprowadził na stanowisku ratownicze badania wykopaliskowe o niewielkim zakresie. Odkryto wtedy pięć obiektów, w tym trzy groby z okresu wpływów rzymskich. W jednym z nich znaleziono kolejne fragmenty naczynia szklanego – okazało się, że jest to unikatowy malowany puchar szklany zdobiony przedstawieniami gladiatorów, datowany na drugą połowę I i pierwszą połowę II w. n.e. Zebrany materiał wskazuje na funkcjonowanie tu cmentarzyska kultury przeworskiej od I w. p.n.e. do III w. n.e. Zarejestrowano też relikty osady (?) i cmentarzyska z okresu wczesnego średniowiecza oraz pozostałości młyna.
W 2021 r. Muzeum we współpracy z Wydziałem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego wznowiło badania na cmentarzysku w Zaborowie oraz znajdującej się nieopodal – datowanej na podobny okres – rozległej osadzie, na której zarejestrowano ślady produkcji żelaza.
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z naszego serwisu. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.