Kompleksowe badania w Zaborowie
W sierpniu 2021 roku nasze Muzeum wspólnie z Wydziałem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego rozpocznie szeroko zakrojone badania nad ludnością zamieszkującą ziemie zachodniego Mazowsza u schyłku starożytności oraz jej wpływem na środowisko naturalne. Pierwszym krokiem do realizacji wieloletniego projektu było podpisanie umowy o współpracy. W tym ważnym dla naszej placówki dniu pracownikom muzeum towarzyszył prezydent miasta Pruszkowa Paweł Makuch.
Podstawowym celem badań będzie całkowite rozpoznanie przynajmniej jednego kompleksu osadniczego, czyli osady lub osad, znajdujących się przy nich miejsc produkcji żelaza oraz towarzyszących im cmentarzysk. Co ważne, tak szeroko zakrojonych badań na obszarze centralnej Polski dotychczas nie przeprowadzono – nie tylko sięgniemy po najnowsze zdobycze polskiej i światowej archeologii, ale skorzystamy również z osiągnięć nauk przyrodniczych, fizyko-chemicznych, szeroko rozumianych nauk o człowieku czy geograficznych systemów informacji.
Aby zaplanowane badania miały szansę powodzenia, wybrany kompleks osadniczy musi spełniać szereg rygorystycznych kryteriów, m.in.:
- znajdować się w terenie niezniszczonym przez współczesną zabudowę
- nie być zagrożonym inwestycją budowlaną/drogową
- być zlokalizowanym blisko obszarów podmokłych (torfowiska), nienaruszonych przez człowieka w średniowieczu i czasach nowożytnych (warunek badań palinologicznych)
- być wstępnie rozpoznanym
- mieć zgodę właściciela na udostępnianie gruntu.
Spośród ponad 250 stanowisk archeologicznych odkrytych przez Stefana Woydę na obszarze Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego, wszystkie warunki spełnia kompleks osadniczy w Zaborowie, położony na skraju Puszczy Kampinoskiej. Był on wstępnie rozpoznany w latach 80. (stąd pochodzi najcenniejszy zabytek muzeum – szklany puchar z wizerunkami gladiatorów), a poczynione wówczas odkrycia wskazują na olbrzymi potencjał stanowisk.
Badania rozpoczną się w sierpniu tego roku i potrwają kilka lat. Na podstawie pozyskanych materiałów powstaną prace magisterskie i doktorskie, a wszystkie artefakty zostaną włączone do zbiorów MSHM, gdzie po opracowaniu i konserwacji będą mogły być prezentowane zwiedzającym. Natomiast wyniki badań będą udostępniane m.in. poprzez muzealne działania edukacyjne.
Współpraca między obiema instytucjami będzie miała charakter partnerski. Muzeum zapewni m.in. wiedzę na temat badań prowadzonych na terenie Centrum Metalurgicznego, doświadczenie w prowadzeniu prac wykopaliskowych na stanowiskach z piecami hutniczymi, opiekę nad zabytkami oraz promocję projektu (m.in. poprzez działania edukacyjne).
Wydział Archeologii zapewnia specjalistyczną wiedzę i dostęp do olbrzymich zasobów intelektualnych niemal wszystkich dziedzin nauki oraz promocję projektu w europejskich ośrodkach naukowych, ukierunkowanych na badania nad przeszłością Europy.
Partnerstwo między instytucją kultury a instytucja naukową umożliwi dostęp do różnorodnych programów grantowych, które ze względu na statut prowadzonej działalności – dotychczas umożliwiały aplikację tylko jednej ze stron.
Umowa została podpisana 9 marca w siedzibie Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. S. Woydy w Pruszkowie. Podpisy pod stosownym dokumentem złożyli dyrektor MSHM Dorota Słowińska-Kamasa oraz dziekan Wydziału Archeologii UW prof. ucz. dr hab. Bartosz Kontny.